ĐỘNG CƠ TUỐC BIN PHẢN LỰC CÁNH QUẠT

Cuối trong năm 30 nuốm kỷ trước bộ động cơ phản lực ra đời, vận tốc máy bay tăng vô cùng cao. Tuy vậy nó bắt đầu chỉ vận dụng cho máy bay chiến đấu. Tiếp nối loại động cơ “phản lưc-cánh quạt” ra đời, được áp dụng cho máy bay gia dụng chở khách, còn được gọi là động cơ phản bội lực hai luồng. Nó làm việc ra sao?

Mặt trước của động cơ phản lực hai luồng (turbofan)

Trong cấu tạođộng cơtuốc bin phản lực, người ta chia nhỏ ra hailoại, gọi làđộng cơ phản lực một luồng (turbojet): Toàn bộ khí nén từ cửa lấy gió đều được đưa vào đốt vào buồng đốt, tạo lực phụt phản lực đẩy máy cất cánh đi. Động cơ một luồng chủ yếu dùng cho máy bay chiến đấu, (cần tăng tốc nhanh, tính cơ động với đột kích cao, chấp nhận thời gian hoạt động trên không hạn chế). Động cơ loại này thọ mệnh ngắn, nhất là lúc làm nhiều động thái tăng lực toàn phần.

Động cơ phản lực nhị luồng (turbofan) chỉ mang lại một phần khí nén qua buồng đốt, nó chính là động cơ phản lực lai cánh quạt.

Bạn đang xem: Động cơ tuốc bin phản lực cánh quạt

Turbofancho ra lực đẩy tổng hợp củaquạt kéo(ducted fan) với lực đẩy từ luồng phản lực lúc đốt nhiên liệu ở lõi động cơ phụt ra sau. Còn gọi làđộng cơ phản lực tuốc-bin phân luồng khí.

Guồng quạt lớn ta thường thấy phía bên ngoài máy cất cánh Boeing 777 hoặc Airbus A-320…chính là guồng quạt thổi ngoại trừ (không khí không bị đốt chỉ bị nén), tạo lực kéo máy cất cánh về phía trước.

Cái gìlàm xoay guồng quạt này? đó là tuốc bin phản lựclõi của động cơ. Nó đồng trục với quạt guồng này. Nó là tác nhân tạo lực.

Lõi động cơ phản lực làm cho việc theo nguyên lý: Hút ko khí, ép qua các tầng lá nén ban đầu của tuốc bin (nguội), nén vào buồng đốt, bị phun nhiên liệu đốt cháy, sinh năng lượng (nóng), thổi vào tuốc bin những tầng sau, rồi phụt luồng phản lực đẩy máy cất cánh đi.

1-Luồng khí (xanh) tạo lực kéo, không qua buồng đốt. 2- Luồng khí (vàng cùng đỏ) qua buồng đốt tạo phản lực đẩy máy cất cánh về phía trước

Nhưvậyđộng cơ phản lực hai luồng(turbofan) tạo ra hai lực. Một vị cánh quạt guồng kéo, một vì phản lực phụt.

Ởđộng cơ phản lực hai luồng,tỉ số giữa hai lực tương quan tớihiệu suất nhiên liệu(fuel efficiency), gọi là tỷ số bỏ qua (bypass ratio), tỷ số này càng tốt thì động cơ càng khỏe, đốt không nhiều nhiên liệu, sử dụng tiện lợi lúc máy bay bay chậm.

Động cơ phản lực nhì luồng tạo lực đẩy lớn hơn động cơ phản lực turbojet (một luồng) thuần tuý. Nó bao gồm hiệu suất cao, tạo tốc độ vừa phải, giảm tiếng ồn, thường được sử dụng trong máy cất cánh chở khách.

Cũng nhưthế, máy cất cánh chởhàng nặng nhưAN-225, C-130, A400…cũng dùng động cơ “phản lực-cánh quạt” turbofan, nhưng cánh quạt để trần, không tồn tại guồng bao ngoài. Như thế lực nâng với lực kéo mạnh còn mạnh hơn nữa. Máy bay vận tải không coi trọngtăng tốc nhanh, chấp nhận tiếng ồn, chỉ cần công suất lớn, cất cánh xa, bay lâu, động cơ tương đối bền.

Máy cất cánh chởkhách hạng nhỏnhư chiếc IL-18, King Air 350, ATR-72, cũng sử dụng cánh quạt để trần, tạo lợi thế về công suất.

Máy bay trực thăng cóđộng cơ phản lực, nhưng không tạo lực luồng phụt đẩy đi, chuyển thành mô-men quay, truyền qua hộp giảm tốc, đổi góc quay, tạo lực nâng chủ yếu nhờ cánh quạt rộng.

Xem thêm: Máy Xúc Điều Khiển Từ Xa Bằng Sắt, Máy Xúc Điều Khiển Giá Tốt Tháng 5, 2022

Cả nhì luồng đều thổi qua đây tạo lực cho máy bay

Trên thếgiới hiện nay, sốlượng những hãng sản xuấtđộng cơmáy bay dân dụng có“tên tuổi”sản xuất động cơ phản lực nhị luồng chỉđếm trênđầu ngón tay. Cóthểkểđến như:Rolls-Royce-Anh;GE-Aviation, Pratt& Whitney-Hoa Kỳ, Klimov - Nga.

Một vòng đời của máy cất cánh sử dụng nhiều đời động cơ. Giá chỉ một cặp động cơ không rẻ, hàng triệu USD. Bao gồm động cơ tầm xa, tầm trung và tầm ngắn, giá bán mỗi loại cũng khác.

Tính toánđể cài một sản phẩm công nghệ bay làm thế nào để cho kinh tế, phải căn cứ vào công năng của máy cất cánh đó mà lại chọn động cơ đến phù hợp. Còn phải tính kỹ đến việc bảo trì động cơ tất cả tốn kém xuất xắc không, xưởng ở xa tốt gần, thời gian cố kỉnh thế động cơ lâu, mau.

Mộtđiều quan lại trọng nữa là sửdụng động cơmáy bay phải tính đến nhị chỉsố: Chỉsốgiờhoạt động của động cơ và chỉ số năm sử dụng (hạn dùng).

Nếu “chạy” ít, nhưng đã hết hạn dùng date (số tháng), cũng vẫn phải nỗ lực động cơ mới.

Thông thường những nhàkhai thác sale hàng không coi trọng tận dụng sốgiờhoạtđộng củađộng cơ. Nhiều lúc còn lâu mới hết “đát”, nhưng số giờ chạy đã nhiều, chỉ cần bảo dưỡng đúng quy trình ( bảo dưỡng theo chục, trăm giờ, theo mùa) là được.

Nhưng với các máy bay chuyên cơ, tuyệt máy bay sẵn sàng ứng trực cứu nạn…thì phải chấp nhận “đến hẹn phải thay” động cơ, mặc dù tốn kém.

Các nước giàu nguyên thủ mới bao gồm máy bay riêng, ko “kết hợp” khai quật thương mại, hoặc dùng việc khác. Các nước nghèo, nguyên thủ sử dụng máy bay theo “kế hoạch công tác”. Nhiều khi cất cánh cùng chuyến bay thương mại, nhưng ở hạng VIP.

Hàng không là ngành dịch vụ chất lượng cao. Thiết lập máy cất cánh đã khó nhọc, nuôi máy bay còn tốn kém, khó nhọc hơn.